تولید خودرو در سال ۹۸ چندان با پیش‌بینی مقامات صنعتی کشور هماهنگ نبود و تولید ۸۵۵ هزار دستگاهی در سال گذشته رقم خورد. سال ۹۷ بسیاری از سیاست‌گذاران صنعتی و خودرویی، تولید حداقل یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو در سال ۹۸ را پیش‌بینی کرده بودند. این در شرایطی است که تعداد خودروهای تولیدی بسیار کمتر از خواست مقامات صنعتی شد. هرچند طبق آمار‌های منتشر شده در سایت کدال تولید در سال گذشته نسبت به سال ۹۷ رشد ۶ درصدی را تجربه کرده، با این حال وعده تولید یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو با توجه به تشدید تحریم‌ها و همچنین کمبود نقدینگی خودروسازان به نوعی در راستای بلندپروازی مقامات صنعتی کشور تعبیر می‌شود.در هر صورت آنچه مشخص است خودروسازان با وجود رشد ۶ درصدی تولید، روند نزولی را در بسیاری از ماه‌ها به ثبت رساندند.طبق آمارهای ارائه شده از سوی خودروسازان به سازمان بورس رشد تولید ماهانه خودروسازان که از پاییز آغاز شده بود در بهمن‌ماه متوقف شد، افت ماهانه تولید در اسفندماه نیز تدوام داشت وشرکت‌های خودروساز در اسفند به نسبت بهمن افت تولید ۶/ ۲۱ درصدی را ثبت کرده‌اند که بخشی از آن به دلیل شیوع کرونا و تعطیلی بسیاری از خطوط تولید خودروسازان بود.

  افت تولید ماهانه

براساس آمار‌های منتشر شده در سایت کدال، سه خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) تا پایان اسفندماه سال گذشته ۸۵۴ هزار و ۲۲۵ دستگاه از انواع محصولات سواری تولید کردند که با توجه به رشد تولید ۶ درصدی شرکت‌های خودروساز آنها تا پایان اسفندماه ۹۸ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴۸ هزار و ۸۷۵ بیشتر خودرو تولید کرده‌اند. رشد ۶ درصدی تولید در خطوط تولید شرکت‌های خودروساز در حالی رقم خورده است که همچنان سایه تحریم‌ها روی این شرکت‌ها سنگینی می‌کند. کارشناسان معتقدند در شرایطی که نمی‌توان برای حل مشکلات ناشی از تحریم‌های خارجی که منجر به خروج شرکای بین‌المللی خودروسازان شده، فکر چندانی کرد اما چنانچه تولید قطعات رشد کند و تخصیص تسهیلات به شرکت‌های خودروساز نیز شتاب بگیرد، دست مدیران خودروساز برای عرضه بیش از پیش محصولات تولیدی باز خواهد شد. اما در مورد چرایی افزایش تیراژ برخی مسوولان صنعتی کشور بخش زیادی از رشد تولید حاصل شده را ناشی از نهضت داخلی‌سازی می‌دانند که از تیرماه سال گذشته آغاز شد. آنها معتقدند این اتفاق توانسته تا حدودی چالش ایجاد شده از ناحیه تحریم‌ها را پوشش دهد و خودروسازان با تکیه بر توان زنجیره تامین داخلی محصولات خود را در خطوط تولید تکمیل کنند.حال به سراغ آمارهای سایت کدال می‌رویم تا ببینیم سهم هر خودروساز از آمار ۱۲ ماهه سال ۹۸ به چه میزان بوده است.

آنچه مشخص است از ۸۵۴ هزار و ۲۲۵ دستگاه خودروی سواری که تا پایان اسفند ماه تولید شده است، سهم ایران‌خودرو ۳۸۹ هزار و ۴۵۴ دستگاه بوده است. خودروسازی سایپا نیز توانسته ۳۵۸ هزار و ۶۹۹ دستگاه از انواع محصولات خود را در خطوط تولید نهایی کند. پارس‌خودرو نیز به‌عنوان زیر‌مجموعه سایپا و سومین خودروساز کشور در بازه زمانی ذکر شده تیراژ ۱۰۶ هزار و ۷۲ دستگاهی را از خود به جای گذاشته است. بدین ترتیب آبی‌های جاده مخصوص با تولید ۸ هزار و ۱۰۸ دستگاه بیشتر نسبت به سال ۹۷ رشد ۱/ ۲ درصدی را به ثبت رسانده‌اند. اما رشد تولید نارنجی‌های جاده مخصوص قابل‌توجه‌تر بوده است. خودروسازی سایپا توانسته در بازه زمانی یاد شده رشد تولید ۳/ ۲۱ درصدی را از خود به جای بگذارد.

سایپایی‌ها تا پایان سال ۹۸ توانستند ۶۳ هزار و ۲۲۹ دستگاه بیشتر خودرو تولید کنند. در حالی که ایران‌خودرو و سایپا رشد تولید داشته‌اند اما آمار تولید پارس‌خودرویی‌ها با افت همراه بوده است. سومین خودروساز کشور همان‌طور که اشاره شد تا پایان سال گذشته ۱۰۶ هزار و ۷۲ دستگاه از انواع محصولات خود را در خطوط تولید نهایی کرده است. این میزان تولید حکایت از افت ۴/ ۱۷ درصدی در قیاس با آمار تولید این خودروساز تا پایان سال ۹۷ دارد. پارس خودرویی‌ها در سال۹۷، ۱۲۸ هزار و ۵۳۴ دستگاه خودرو تولید کرده بودند.

بی‌شک دلیل این میزان افت تولید را باید در خروج خودروسازان بین‌المللی جست‌وجو کرد. تمرکز پارس خودرو پیش از بازگشت تحریم‌ها روی مونتاژ محصولات گروه رنو و برلیانس بود. بعد از خروج رنو و برلیانس تمهیدات اتخاذ شده از سوی مدیریت ارشد این خودروساز نتوانسته خلأ خروج رنو و برلیانس از خطوط تولید پارس خودرو را جبران کند. اما همان‌طور که اشاره شد آمارهای ارائه شده توسط خودروسازان به سازمان بورس حکایت از توقف رشد ماهانه تولید آنها دارد. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها در اسفند امسال ۳۴ هزار و ۴۷۱ دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند و در مقایسه با بهمن حدود ۶/ ۲۳ درصد افت تیراژ داشته‌اند. سایپا نیز تیراژی ۲۳ هزار و ۶۹۶ دستگاهی در آخرین ماه زمستان پارسال داشته که در مقایسه با ماه قبل از آن، حدود ۸/ ۱۸ درصد کاهش تیراژ را به خود می‌بیند. از آن‌سو پارس‌خودرویی‌ها نیز ۹ هزار و ۳۰۰ دستگاه محصول سواری را در اسفند ماه سال گذشته به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با بهمن، حدود ۸/ ۲۰ درصد افت تیراژ را تجربه کنند. در مجموع، تیراژ اسفند ماه خودروسازان ۶۷ هزار و ۴۶۷ دستگاه بوده که در مقایسه با ماه قبل از آن، ۶/ ۲۱ درصد افت را نشان می‌دهد. آنچه مشخص است کاهش تولید گروه پژو، پراید، سمند و تیبا بیشترین سهم را در افت تولید ماهانه خودروسازان داشته است.

  پژو در سر لیست تولید

حال نگاهی به جزئیات آمار تولید سه شرکت خودروساز می‌اندازیم تا مشخص شود آنها در پایان سال گذشته چه افت‌و‌خیزی داشته‌اند. در بین محصولات ایران‌خودرو، گروه پژو (به‌جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی ۲۷۸ هزار و ۸۴ دستگاهی در پایان سال گذشته داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن ۴/ ۱۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد. آمار مورد نظر پژو ۲۰۶، ۴۰۵، پارس و ۲۰۷ را شامل می‌شود و به‌نظر می‌رسد در این بین، بیشترین سهم تولید از آن ۲۰۶ باشد. حال نگاهی به آمار ۲۰۰۸ می‌اندازیم. آمارصورت‌های مالی آبی‌پوشان پایتخت نشان می‌دهد تولید خودروی موردنظر روند نزولی در سال ۹۸ داشته است.  به طوری که تا پایان اسفند سال گذشته پنج هزار و ۸۲۴ دستگاه پژو ۲۰۰۸ در ایران‌خودرو به تولید رسیده که نسبت به بازه زمانی مشابه سال ۹۷ کاهش ۸۹/ ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد. خودروی ۲۰۰۸ محصول جوینت‌ونچر ایران‌خودرو و شرکت پژو بود که در سال ۹۶ وارد بازار خودروی کشور شد. ایران‌خودرو ۱۶ هزار دستگاه از ۲۰۰۸ را پیش ثبت‌نام کرد، این در شرایطی است که با خروج پژو از ایران تولید این محصول فرانسوی نیز در ایران متوقف ماند.

اما تولید گروه سمند شامل سمند EF۷ و LX از گروه پژو تبعیت کرده و رشد تولید را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو در تولید سمند با افزایش تولید مواجه شده ‌است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی ۱۲ ماه‌‌سال گذشته، ۵۲ هزار و ۷۷۴ دستگاه سمند را به تولید رسانده‌ و این آمار سبب افزایش ۸۶/ ۱۸ درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ شده است. تولید رانا نیز روند صعودی داشته است. ایران‌خودرو توانسته تا پایان اسفند پارسال ۸ هزار و ۷۵۷ دستگاه رانا تولید کند. این خودروساز در مدت مشابه سال گذشته تنها ۳ هزار و ۸۸۰ دستگاه از این خودرو تولید کرده بود. بنابراین مقایسه این دو آمار رشد تولید ۷/ ۱۲۵ درصدی را نشان می‌دهد. اما آمار تولید دنا روندی نزولی دارد. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان سال گذشته، ۳۲ هزار و ۴۱۹ دستگاه دنا را به تولید رسانده‌اند تا نسبت به بازه زمانی مشابه سال ۹۷ افت ۸ درصدی را در تولید این محصول تجربه کنند. حال به سراغ چهار محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی تندر۹۰، هایما، دانگ‌فنگ و سوزوکی ویتارا می‌رویم. در بین محصولات مونتاژی ایران‌خودرو تولید تندر ۹۰ در اسفند ماه ادامه پیدا کرده است. آمار تولید ایران‌خودرو نشان می‌دهد در سومین ماه زمستان، ۳۶۱ دستگاه تندر ۹۰ در این شرکت مونتاژ شده است. در مجموع طی ۱۲ماه سال گذشته نیز هزار و ۹۳۶ دستگاه تندر ۹۰ در ایران‌خودرو مونتاژ شده که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن ۵/ ۸۴ درصد افت را نشان می‌دهد. اما در بین دیگر مونتاژی‌های ایران‌خودرو دانگ‌فنگ محصول چینی تیراژی دو هزار و ۳۳۱ دستگاهی را تا پایان اسفند ۹۸ از خود به‌جا گذاشته تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۷/ ۸۷ درصد افت را تجربه کند. دیگر محصول مونتاژی ایران‌خودرو یعنی هایما نیز در حالی تداوم تولید را در اسفند ماه تجربه کرده که در پایان سال گذشته در قیاس با مدت مشابه سال ۹۷ افت ۱۷/ ۴۵ درصدی داشته است. سوزوکی ویتارا که چند ماهی می‌شود که تولیدش متوقف شده در سال ۹۸ به نسبت سال ۹۷ افت تولیدی در حدود ۴/ ۹۵ درصدی داشته است.

  پراید همچنان در صدر

به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خودرو در سال ۹۸ از خود به‌ جا گذاشته است. در حال‌حاضر پراید بیشترین تیراژ را نسبت به دیگر خودروها در سایپا دارد. این خودروساز تا پایان اسفند سال گذشته ۱۸۸ هزار و ۳۲۵ دستگاه پراید را در خطوط تولید خود نهایی کرده است. این تعداد پراید در مقایسه با سال پیش از آن رشد ۲/ ۵۲ درصدی داشته است. تولید تیبا دیگر محصول این خودروساز نیز در پایان سال ۹۸ به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد تولید را نشان می‌دهد. این خودرو تا پایان اسفند پارسال تیراژی ۱۶۰ هزار و ۹۹۴ دستگاهی از خود به‌جا گذاشته که در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۷ رشد تولید ۷۳/ ۱۷ درصدی را نشان می‌دهد. سه محصول سراتو، چانگان و آریو نیز در اسفندماه مانند بهمن سال ۹۸ هیچ تولیدی نداشته‌اند با این حال سراتو در پایان سال گذشته به نسبت سال پیش از آن افت تولید ۱۷/ ۷۵ درصدی داشته است. آریو در بازه زمانی یاد شده به نسبت ۱۲ماه‌ سال ۹۷ افت تولید ۷۸/ ۹۲ درصدی نشان می‌دهد. آخرین محصول مونتاژی سایپا یعنی چانگان نیز در پایان سال گذشته نسبت به سال پیش از آن افت ۹/ ۵۴ درصدی داشته است.

طبق آمار منتشر شده توسط پارس‌خودرو این خودروساز تنها ۱۵۳ دستگاه برلیانس را تا پایان سال ۹۸ به تولید رسانده است. با توجه به این آمار، برلیانس در مقایسه با ۱۲ ماه سال ۹۷ حدود ۵/ ۹۸ درصد افت تولید را تجربه کرده است. پارس‌خودرویی‌ها اما در بازه زمانی تحت‌بررسی، ۹ هزار و ۱۱۷ دستگاه کوئیک تولید کرده‌اند. این خودرو سال ۹۷ در پارس خودرو تولید نمی‌شده و از سال ۹۸ به خطوط تولید این خودروساز اضافه شده است. نظیر این اتفاق برای ساینا افتاده است. ساینا تا پایان سال ۹۸ تنها ۲۹ دستگاه در پارس‌خودرو به تولید رسیده است. تولید پراید نیز همچنان در دستور کار پارس‌خودرو قرار دارد. مقایسه آمار تولید پراید در بازه زمانی ذکر شده در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن حکایت از رشد تولید ۷۶ درصدی دارد. تا پایان اسفند ماه ۹۱ هزار و ۲۷۱ دستگاه پراید در پارس‌خودرو تولید شده است.اما نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده رنوتا پایان سال ۹۸ در شرکت پارس‌خودرو بیندازیم و ببینیم این محصول فرانسوی چه شرایطی در خطوط تولید این شرکت داشته است. طبق اطلاعات ارائه‌شده به بورس، در مجموع تیراژ خانواده تندر ۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی بازه زمانی تحت‌بررسی به ۵ هزار و ۱۰۹ دستگاه رسیده است. با این حساب، تیراژ این خانواده در مقایسه با مدت مشابه در سال ۹۷ افت تولید ۱۷/ ۸۷ درصدی داشته است.

منبع: دنیای اقتصاد